Tiêu chí

Thuế

Phí

Lệ phí

Khái niệm

Là khoản thu có tính chất cưỡng chế mà Nhà nước yêu cầu các cá nhân, tổ chức phải nộp cho NSNN khi đáp ứng những điều kiện nhất định. Đây là khoản thu không có tính đối giá và hoàn trả trực tiếp cho các đối tượng nộp thuế

Là khoản tiền mà các cá nhân, tổ chức phải trả nhằm bù đắp cơ bản chi phí và có tính chất phục vụ khi được các đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan nhà nước và tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp dịch vụ công

Là khoản thu vừa có ý nghĩa động viên sự đóng góp NSNN, vừa có mục đích phục vụ cho người nộp lệ phí khi thực hiện một số thủ tục hành chính

Vai trò

Thuế là nguồn thu chủ yếu của ngân sách nhà nước.

Là nguồn tài chính chủ yếu bảo đảm hoạt động của các quan nhà nước.

Phí và lệ phí là những khoản thu khác thuộc ngân sách nhà nước (khoản thu phụ).

Chủ yếu để bù đắp chi phí khi Nhà nước, đơn vị sự nghiệp công lập hoặc tổ chức khác cung cấp dịch vụ công hoặc thực hiện công việc quản lý nhà nước.

Ưu điểm

Được xác định dựa trên nhiều yếu tố, trong đó quan trọng nhất là mức thu nhập của người nộp thuế

Đảm bảo tính công bằng xã hội 

Người nộp phí, lệ phí được hưởng phần lợi ích của dịch vụ

Giúp cho NSĐP và nhà nước có thêm nguồn thu từ những người ở nơi khác đến

Nhược điểm

Có thể tạo ra gánh nặng cho các doanh nghiệp, cá nhân

Luôn ở mức cố định nên sẽ gây bất lợi đối với những người có thu nhập thấp

Chi phí tuân thủ và chi phí quản lý quá cao

Cơ sở pháp lý

Pháp lệnh, Nghị quyết, các luật thuế

Luật phí và lệ phí 2015

Luật phí và lệ phí 2015, Quyết định, Nghị định của HĐND cấp tỉnh, Bộ trưởng BTC, CP, UBTVQH

Mục đích

Mỗi loại thuế phục vụ một mục đích khác nhau

Nhằm bù đắp cơ bản chi phí và có tính chất phục vụ khi được các đơn vị sự nghiệp công lập, cơ quan nhà nước và tổ chức được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao cung cấp dịch vụ công

Không dùng để bù đắp chi phí

Tính bắt buộc

Bắt buộc đối với cơ quan thu thuế và đối tượng phải nộp thuế

Chỉ bắt buộc nếu người nộp phí/ lệ phí trực tiếp thừa hưởng dịch vụ được cung cấp bởi Nhà nước

Tính đối giá và hoàn trả trực tiếp

Không có tính đối giá và hoàn trả trực tiếp cho người nộp.

Thuế sẽ được hoàn trả gián tiếp qua các hoạt động đáp ứng lợi ích người nộp: phúc lợi XH, xây dựng cơ sở hạ tầng

Có tính đối giá rõ ràng và hoàn trả trực tiếp cho người nộp phí và lệ phí thông qua kết quả thực hiện dịch vụ công.

VD: Nộp lệ phí xin Giấy chứng nhận QSD đất, QSH nhà ở và tài sản gắn liền với đất thì người nộp sẽ được cấp Giấy chứng nhận mang tên mình

Phạm vi áp dụng

Không giới hạn, hầu hết mọi cá nhân, tổ chức đều phải nộp thuế, không phân biệt đơn vị hành chính lãnh thổ.

Quy định cụ thể với từng địa phương, địa bàn. Mức thu do HĐND tỉnh, thành phố trực thuộc trung ương quyết định

Chủ thể có thẩm quyền tiếp nhận

Cơ quan thuế nhà nước (Tổng cục thuế, Chi cục thuế)

Cơ quan nhà nước

Đơn vị sự nghiệp công lập

Tổ chức, cơ quan được cơ quan nhà nước có thẩm quyền giao việc cung cấp dịch vụ công

Cơ quan nhà nước

Nguyên tắc xác định mức thu

Dựa trên nhiều yếu tố:

- Thu nhập bình quân đầu người trong cả nước 

- Tình hình ngân sách của nhà nước

- Tình hình phát triển kinh tế quốc gia

Được xác định cơ bản đảm bảo bù đắp chi phí cung cấp dịch vụ 

Ngoài ra còn cân nhắc một số yếu tố: 

- Sự bình đẳng, công khai, minh bạch, công bằng về quyền và nghĩa vụ công dân

- Chính sách phát triển kinh tế XH của quốc gia theo từng thời kỳ

Được quy định từ trước, không có mục đích bù đắp chi phí

Có mục đích đảm bảo sự bình đẳng, công khai, minh bạch, công bằng về quyền và nghĩa vụ công dân

Riêng đối với lệ phí trước bạ sẽ được áp dụng dựa trên tỉ lệ phần trăm giá trị tài sản